Ngày 12/12/2023, tại Hậu Giang, trong khuôn khổ Festival Quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam 2023, đã diễn ra một sự kiện quan trọng - Hội thảo Đối thoại Chính sách Việt Nam - châu Phi, với chủ đề "Hợp tác Nam-Nam hỗ trợ chuyển đổi hệ thống lương thực." Sự kiện này nhằm thúc đẩy đối thoại và chia sẻ kinh nghiệm về hợp tác kỹ thuật giữa Việt Nam và các quốc gia châu Phi, đặc biệt trong phát triển thương mại lúa gạo, kết nối chuỗi giá trị thực phẩm nông sản, và đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

 

Hội thảo đã đón nhận sự chia sẻ và đối thoại từ các đại diện uy tín như Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI), và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Các chuyên gia hàng đầu đã đưa ra những góc nhìn sâu sắc và đánh giá về cách hợp tác Nam-Nam có thể hỗ trợ hiệu quả chuyển đổi hệ thống lương thực.

 

  

Bộ trưởng Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan phát biểu khai mạc Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam

 

  

GS.TS Nguyễn Thị Lang và GS.TS Bùi Chí Bửu chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu tại hội nghị

 

Chương trình Hợp tác Nam – Nam và ba bên (SSTC) đã được đề cập là một mô hình hợp tác Nam-Nam bền vững, tập trung vào việc trao đổi và chia sẻ giải pháp phát triển. SSTC không chỉ là một cơ chế trao đổi chuyên sâu mà còn là một bổ sung quan trọng cho cơ chế hợp tác Bắc-Nam, nhằm tối ưu hóa hiệu quả hợp tác toàn cầu. Sự hiệu quả của SSTC được đặt ra khi có sự tham gia của đối tác tài chính, mở ra cơ hội tài chính và nguồn lực hỗ trợ, từ đó thúc đẩy phát triển bền vững và chia sẻ những thành công trong quá trình phát triển. Đây là một bước quan trọng hướng tới mục tiêu chung là tạo ra hệ thống lương thực bền vững và an ninh trên toàn cầu.

Các nội dung trong chương trình hợp tác Nam – Nam và ba bên trong nông nghiệp

-       Triển khai ngắn hạn và trung hạn các chuyên gia Việt Nam tới các nước đối tác

-       Các chương trình nâng cao năng lực bám sát nhu cầu cụ thể của các nước hưởng lợi;

-       Hỗ trợ kỹ thuật và học thuật cho các cơ sở giáo dục nông nghiệp chính quy (cao đẳng kỹ thuật, đại học và các cơ sở khác);

-       Thành lập các phòng thí nghiệm chung hoặc trung tâm trình diễn ở các nước hưởng lợi

-       Tiến hành các nghiên cứu chung giữa Việt Nam và các nước về chuyển đổi mô hình thể chế và xây dựng chính sách trong phát triển nông nghiệp nông thôn trên cơ sở kinh nghiệm của Việt Nam

-       Các khóa đào tạo cho các lĩnh vực theo yêu cầu tại Việt Nam dành cho nhân sự từ các nước/tổ chức sang tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm;

Các hoạt động và lĩnh vực ưu tiên

-       Hỗ trợ kỹ thuật cho nông nghiệp, an ninh lương thực và dinh dưỡng thông qua phát triển và phổ biến các công nghệ sản xuất nông nghiệp bền vững và quản lý tài nguyên thiên nhiên, bao gồm hệ thống hạt giống và công nghệ sinh học nông nghiệp cải tiến;

-       Hỗ trợ phát triển chuỗi giá trị bền vững trong lĩnh vực lương thực và nông nghiệp cũng như hỗ trợ sinh kế dựa vào nông nghiệp;

-       Hỗ trợ kỹ thuật cho nông nghiệp thông minh với khí hậu và sinh kế nông thôn thích ứng, bao gồm giảm thiểu rủi ro thiên tai và phục hồi sinh kế sau khủng hoảng;

-       Phát triển chăn nuôi bền vững và thông minh với khí hậu, bao gồm phát triển ngành sữa;

-       Quản lý tổng hợp cây trồng, đất và sâu bệnh

-       Kiểm soát dịch bệnh động vật, bao gồm sản xuất vắc xin và phát triển năng lực thể chế

-       Công nghệ năng lượng nông nghiệp và xử lý phế phụ phẩm;

-       Hệ thống thông tin nông nghiệp và an ninh lương thực; Phân tích thị trường và dự báo

-       Nâng cao năng lực thể chế, nâng cao năng lực xây dựng chính sách, chiến lược, giám sát và đánh giá;

-       Nâng cao năng lực cho hệ thống giáo dục, nghiên cứu và khuyến nông nông nghiệp.

-       Cơ giới hóa nông nghiệp phù hợp

-       Thủy lợi, phát triển cơ sở hạ tầng, và phát triển năng lực quản lý nước

  

Đối tác của Hợp tác Nam – Nam  và ba bên

(Nguồn: Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực liên hiệp quốc (FAO))

 

Chia sẻ câu chuyện thành công vê hợp tác SSTC

·      Trung tâm vùng Nam Á IRRI (ISARC)

-       ISARC (Varanasi ở Ấn Độ) có nhiệm vụ hỗ trợ Nghiên cứu và Phát triển lúa gạo tại Nam Á và châu Phi

-       Nghiên cứu & Phát triển giống cây trồng, quản lý trồng trọt, quản lý sau thu hoạch, đa dạng giống gạo đặc sản, chất lượng gạo, cơ giới hoá, tưới tiêu quy mô nhỏ, khuyến nông điện tử, gia tăng giá trị & thị trường

-       Nghiên cứu thúc đẩy cải thiện và tạo giá trị các giống gạo đặc sản có thể sử dụng chung

·      Chương trình hạt giống xuyên biên giới

-       Hạt giống xuyên biên giới là một nỗ lực đáng chú ý của các quốc gia trong khu vực để cung cấp và chia sẻ giống lúa gạo với nhau. Các quốc gia đã ký kết và thành lập cơ quan liên lạc đầu mối để phối hợp thực hiện thoả thuận này. Trong khuôn khổ thoả thuận, Ấn Độ đã thông báo về việc cung cấp 10 giống lúa từ Bangladesh và 2 giống lúa từ Nepal. Ngược lại, Nepal đã gieo trồng 3 giống lúa từ Ấn Độ. Thoả thuận này cũng bao gồm việc cung cấp giống lúa gạo cho Nepal, Bangladesh và Cambodia.

-       Trong chiều hướng ngược lại, Bangladesh đã đề xuất Ấn Độ cung cấp hai giống đay và ba giống lúa gạo. Ngoài ra, có thông báo về việc cung cấp 2 giống lúa GI thấp từ Philippines cho các quốc gia tham gia thoả thuận. Điều này đánh dấu một bước quan trọng trong việc hợp tác chia sẻ giống lúa gạo giữa các quốc gia, mang lại lợi ích lâu dài cho sự phát triển và an ninh lương thực trong khu vực.

·      Kinh nghiệm của Việt Nam trong việc thực hiện Chương trình Hợp tác SSTC với các nước Châu Phi. Việt Nam đã cung cấp hỗ trợ kỹ thuật thông qua việc gửi chuyên gia và kỹ thuật viên dài hạn đến các quốc gia này. Điều này đã giúp chia sẻ kiến thức và kỹ năng chuyên sâu, góp phần tăng cường năng lực sản xuất nông nghiệp ở Châu Phi. Việt Nam đã thành công trong việc hỗ trợ 12 quốc gia Châu Phi, và có những ví dụ tiêu biểu tại các quốc gia như Senegal, Chad, và Namibia. Kết quả của chương trình này đã thể hiện rõ khi sản lượng lúa tại Senegal đã tăng lên đến 10 tấn/ha. Điều này là một thành tựu đáng chú ý, cho thấy sự hiệu quả và tính bền vững của mô hình SSTC giữa Việt Nam và Châu Phi trong việc nâng cao sản xuất và an ninh lương thực trong khu vực này.

Hỗ trợ kỹ thuật nông nghiệp Việt Nam – Châu Phi

(Nguồn: FAO, 2023)

·      Kinh nghiệm SSTC của Nigeria-China

-       Canh tác lúa – cá cải thiện sản xuất và thu nhập cho hộ gia đình nhỏ

-       35 mô hình trình diễn lúa – cá ở 8 tỉnh Mở rộng sản xuất lúa – cá trên 10.000 ha

-       Tăng gần gấp đôi sản lượng lúa – cá rô phi ở một số điểm trình diễn

-       Hàng ngàn nông dân nhỏ và gia đình hưởng lợi

-       Nigeria 42 triệu USD (22.7 triệu USD cho g/đ 1; 19.6 triệu USD cho g/đ 2)

 

Lợi ích

Lợi ích của hợp tác Nam - Nam không chỉ giới hạn trong việc tăng cường sản xuất lúa gạo mà còn đến từ cải thiện đời sống nông dân và khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, để thực sự hiệu quả, cần tăng cường cấp kinh phí, điều phối hiệu quả giữa các bên liên quan và xây dựng năng lực tổ chức và cá nhân tham gia nghiên cứu và phát triển. Sử dụng kỹ thuật số và thúc đẩy thương mại Nam – Nam cũng là những điểm cần được quan tâm để nâng cao tầm vóc và tiềm năng của hợp tác.

 

Trên hết, Hợp tác Nam - Nam không chỉ mang lại lợi ích cho các quốc gia tham gia mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu thiên kỷ về an ninh lương thực toàn cầu, ổn định chính trị, và giảm làn sóng di cư bất hợp pháp. Qua đó, Việt Nam không chỉ là người đóng góp chủ yếu vào việc cung cấp kỹ thuật nông nghiệp tại Châu Phi mà còn là đối tác đáng tin cậy và tích cực trong quá trình xóa đói, giảm nghèo, và phát triển nông nghiệp nông thôn trên thế giới.

 

Kết luận

Hợp tác Nam-Nam mang theo tiềm năng cách mạng hoá quá trình sản xuất lúa gạo không chỉ tại châu Á mà còn ở châu Phi. Bằng cách tập trung vào sự hợp tác và chia sẻ tài nguyên, kiến thức cũng như các phương pháp thực hành hiệu quả, các quốc gia có thể đạt được những cải tiến đáng kể trong lĩnh vực an ninh lương thực. Bằng việc hành động đồng lòng, chúng ta không chỉ đang xây dựng một tương lai bền vững cho hàng triệu nông dân trên toàn thế giới mà còn tạo ra những bước đột phá quan trọng trong sản xuất lúa gạo, đóng góp vào sự phồn thịnh và an sinh xã hội toàn cầu.

 

Tổng hợp: Admin